Bất cứ một công trình xây dựng lớn hay nhỏ đều không thể thiếu nguyên vật liệu xây dựng quan trọng là cát xây dựng. Cát là loại vật liệu dạng hạt, có nguồn gốc tự nhiên bao gồm các hạt đá và khoáng vật nhỏ mịn. Kích thước của hạt cát thường nằm trong khoảng 0,05 – 1mm. Cát được ứng dụng rất rộng và phổ biến là thành phần quan trọng trong xây dựng. Việc tìm hiểu “Cát xây dựng loại nào tốt” sẽ là một thử thách cho chủ nhà trước khi đặt nền móng dựng cơ ngơi. Hãy cùng LFORM tìm hiểu về cát để dễ dàng chọn lựa loại cát phù hợp.

Có bao nhiêu mục đích sử dụng cát xây dựng?

Cát xây dựng là một vật liệu có ứng dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực khác nhau:

Nó có thể được dùng như vật liệu mài mòn trong việc đánh bóng bề mặt thông qua phun áp lực cao, hay làm thành phần trong các thiết bị lọc nước. Cát cũng được sử dụng để tạo cảnh quan như các ngọn đồi, núi nhỏ và cả sân golf. Bên cạnh đó, cát còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải tạo các bãi tắm, làm bao cát ngăn lũ và chống đạn.

Trong nghệ thuật, cát là nguyên liệu chính trong các cuộc thi xây lâu đài cát, đồng thời cũng là công cụ tạo ra phim hoạt hình với loại hình biểu diễn độc đáo – hoạt hình cát. Các bể nuôi cá cảnh thường sử dụng cát và sỏi để tạo cảnh quan. Trong giao thông, cát giúp cải thiện độ bám của lốp xe trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Cát không chỉ đóng vai trò quan trọng trong xây dựng nhà cửa, từ việc làm nền móng, xây tường, cho đến sản xuất bê tông, mà còn được dùng để chữa cháy xăng, tránh cháy lan. Đặc biệt, cát thủy tinh có giá trị cao, là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thủy tinh. Trong ngành gạch ngói, cát cũng là một phụ gia cần thiết khi trộn lẫn với đất sét và các nguyên liệu khác.

Ngoài ra, cát còn được trộn vào sơn để tạo bề mặt ráp cho tường, và là nền đất lý tưởng cho một số giống cây trồng như dưa hấu, đào, lạc. Nó cũng giúp cải thiện hệ thống thoát nước trong các trang trại chăn nuôi bò sữa.

Với nhiều ứng dụng thực tiễn, việc lựa chọn loại cát xây dựng phù hợp luôn là một câu hỏi khiến nhiều gia chủ băn khoăn và cần tham khảo từ nhiều nguồn thông tin khác nhau.

Phân loại cát xây dựng

Loại cát san lấp

Cát này thực chất là loại cát đen mịn, cỡ hạt không đồng nhất với nhau. Yếu tố đáng quan tâm nhất khi nói đến cát san lấp là độ sạch đạt tiêu chuẩn vì cát san lấp thường sử dụng để san lấp nền móng các công trình như nhà ở, khu thương mại,… bảo đảm công trình không bị ảnh hưởng nhiều từ địa chất.

Loại cát vàng

Đây là loại cát thường thấy và phổ biến với hầu hết các loại công trình. Cũng là một trong những đáp án phổ biến cho câu hỏi: “Cát xây dựng loại nào tốt để xây dựng nhà?” Đặc điểm của nó là có màu vàng, và có nhiều loại kích cỡ khác nhau. Cát vàng là loại cát khá hữu dụng & đa năng, có thể sử dụng trong nhiều hạng mục khác nhau.

Phần lớn trong các công trình loại cát này được dùng ở các vị trí chịu lực hoặc dùng để đổ bê tông. Cát vàng còn thường được dùng để lát nền tại những khu vực ẩm ướt, thường là ở tầng trệt hay tầng 1. Khi bạn chọn dùng cát này để đổ bê tông cần lưu ý quy định tiêu chuẩn của loại cát này, cỡ hạt từ 1.5 đến 3mm, không lẫn tạp chất. Trong xây dựng trát tường nếu các bạn dùng cát vàng thì sẽ không tốt. Tường sẽ trông xù xì không phẳng, và thiếu tính thẩm mỹ.

Nếu bạn có ý định trát tường bằng cát vàng bạn nên pha trộn tỉ lệ với các loại các khác ví dụ như cát đen, & chọn hạt có kích thước tầm 0.7 đến 1.4mm.

Loại cát xây tô

Còn gọi là cát xây, là loại cát sạch, mịn thường được dùng để xây hoặc trát tường. Đây là loại cát tương đối quan trọng, cần phải chọn đúng loại cát tốt & pha trộn tỉ lệ đúng yêu cầu kỹ thuật mới đảm bảo tường nhà, công trình bền vững. Chúng thường được sản xuất theo những tiêu chuẩn cơ lý:

• Mô đun độ lớn tối thiểu là 0.7mm, càng lớn càng tốt.
• Không được phép có lẫn các hạt sỏi có đường kính từ 5 đến 10mm.
• Và sau cùng, các tạp chất khác ở dạng cục, cùng với sét & bán sét cũng không được phép tồn tại trong các loại cát xây tô.
• Hàm lượng muối gốc sunphat, sunphit có trong cát xây tô không được vượt quá 1% tổng khối lượng chung.
• Hàm lượng các chất bùn đất, và hữu cơ không được vượt quá 5% khối lượng tổng thể.

Với công đoạn xây trát tường, thì loại cát này sẽ là tốt nhất câu trả vấn đề “Cát xây dựng loại nào tốt?”.

Loại cát đen

Là loại cát có màu sẫm gần giống màu đen. Cát đen thường có hạt nhỏ khá mịn & không có tạp chất pha trộn vào, giá thành rẻ hơn cát vàng & cũng thường được ứng dụng rộng rãi trong các công trình. Thông thường người ta chia cát đen ra làm 2 loại: loại cát đen có hạt to dùng để xây trát & cát đen có phù sa lẫn thực vật nhỏ (còn gọi là cát non).

Cát bê tông có phải đáp án cho câu trả lời cát xây dựng loại nào tốt nhất?

Cát bê tông có giá thành khá cao hơn những loại khác. Là loại có mô đun hạt lớn, là một nguyên liệu không thể thiếu trong sản xuất bê tông cho các loại công trình xây dựng. Cát bê tông thường có các tiêu chuẩn sau trong xây dựng:

• Yêu cầu của cát bê tông là cát vàng hạt to có mô đun độ lớn từ 2.0 đến 3.3mm.
• Hàm lượng sỏi có đường kính từ 5 đến 10mm không vượt quá 5% khối lượng tổng thể.
• Hàm lượng mica không được lớn hơn 1% theo khối lượng tổng thể.
• Hàm lượng muối gốc sunphat, sunphit không quá 1% khối lượng tổng thể.

Thường thì cách phối trộn những loại cát với nhau rất đa dạng. Tùy theo mục đích dùng của từng loại công trình mà ta sẽ tiến hành. Đối với cát công trình nhỏ thường phối trộn cát & xi măng theo cách thủ công, đôi khi tỉ lệ có bổ sung có sai xót cũng mấy không quan trọng. Nhưng đối với những công trình lớn bạn phải tiến hành phối trộn cát với những thành phần khác đúng tỉ lệ bằng cách dùng các thiết bị chuyên dụng như máy trộn, pha nguyên vật liệu theo đúng định lượng.

Vậy để trả lời cho câu hỏi “cát xây dựng loại nào tốt”, thì đáp án là tùy theo từng loại công trình lớn, nhỏ mà đơn vị thi công thiết kế sẽ lựa chọn loại phù hợp với công trình của mình.

Các tiêu chí cơ lý cho một vài loại cát xây dựng phổ biến

MANG CÁT VÀNG

• Mô đun độ lớn của hạt trong khoảng 2,0 – 3,3.
• Hàm lượng của sỏi không vượt quá 5% khối lượng
• Đường kính từ 5 đến 10 mm
• Hàm lượng muối không được vượt quá 1% khối lượng.
• Hàm lượng chất Mica không vượt quá 1% theo khối lượng.

CÁT XÂY TÔ

• Mô đun độ to của hạt tối thiểu là 0.7.
• Không được phép tồn tại sỏi, á sét, sét cộng những tạp chất ở dạng cục khác.
• Đường kính từ 5 đến 10 mm
• Hàm lượng muối gốc sunfit, sunfat trong cát xây tô không được vượt quá 1% khối lượng
• Chất hữu cơ, bùn sét không quá 5% khối lượng khái quát.

Các tiêu chuẩn cần thiết khi lựa chọn cát xây dựng

Độ Sạch Của Cát: Cát xây dựng phải được đảm bảo sạch, không chứa tạp chất như bùn, đất sét, vỏ sò hay các hạt hữu cơ khác. Những tạp chất này có thể làm giảm độ kết dính và độ bền của vữa và bê tông. Trước khi sử dụng, nên rửa cát để loại bỏ các tạp chất, giúp tăng độ bám dính và chất lượng công trình.

Kích Thước Hạt Cát: Kích thước hạt cát xây dựng ảnh hưởng trực tiếp đến độ kết dính của bê tông và vữa. Hạt cát quá nhỏ hoặc quá to đều không tốt. Cát đạt chuẩn thường có kích thước hạt trung bình, không quá mịn hay quá thô. Đối với cát vàng, hạt thường lớn hơn cát đen, vì thế cát vàng được ưa chuộng trong trộn bê tông, còn cát đen phù hợp hơn với việc xây trát.

Hàm Lượng Muối & Tạp Chất: Cát biển thường chứa hàm lượng muối cao, gây ăn mòn thép trong bê tông, làm giảm tuổi thọ của công trình. Vì vậy, việc sử dụng cát biển không được khuyến khích. Nếu không có lựa chọn khác, cần phải xử lý cát bằng cách rửa thật kỹ để loại bỏ muối.

Độ Ẩm Của Cát: Độ ẩm của cát xây dựng cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ trộn vữa hoặc bê tông. Cát xây dựng quá khô hay quá ẩm đều không tốt, vì nó làm thay đổi khối lượng và tỉ lệ các thành phần khác trong hỗn hợp. Trước khi sử dụng, cần kiểm tra độ ẩm của cát để đảm bảo tỷ lệ trộn hợp lý.

Nguồn Gốc Cát: Lựa chọn cát từ nguồn gốc rõ ràng giúp đảm bảo chất lượng và độ ổn định trong quá trình thi công. Cát khai thác từ sông, suối hoặc các khu vực có uy tín thường đạt tiêu chuẩn cao hơn cát được khai thác tự phát từ những nguồn không rõ nguồn gốc.

Những sai lầm phổ biến khi chọn cát xây dựng

Việc chọn sai loại cát hoặc sử dụng cát không đạt tiêu chuẩn có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho công trình. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến mà các chủ thầu và gia chủ thường mắc phải khi chọn cát xây dựng

Chọn Cát Xây Dựng Không Đạt Tiêu Chuẩn: Sai lầm phổ biến nhất là chọn cát xây dựng không đạt tiêu chuẩn, chứa nhiều tạp chất như bùn, đất sét, vỏ sò. Những tạp chất này làm giảm khả năng kết dính của xi măng, khiến bê tông và vữa không đạt được độ bền mong muốn. Điều này dẫn đến công trình dễ bị nứt, hỏng, và xuống cấp nhanh chóng.

Sử Dụng Cát Biển Chưa Qua Xử Lý: Cát biển thường chứa nhiều muối, làm tăng khả năng ăn mòn của các vật liệu kim loại như thép trong bê tông. Nếu không xử lý đúng cách, muối trong cát biển sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho kết cấu công trình, đặc biệt là những công trình sử dụng nhiều thép.

Không Kiểm Tra Độ Ẩm Của Cát Xây Dựng: Độ ẩm của cát ảnh hưởng đến tỷ lệ trộn vữa và bê tông. Nếu cát quá ẩm, tỷ lệ nước trong hỗn hợp sẽ thay đổi, dẫn đến việc vữa và bê tông không đạt được độ bền và độ kết dính cần thiết. Trước khi sử dụng, cần kiểm tra và điều chỉnh độ ẩm của cát để đảm bảo chất lượng công trình.

Sử Dụng Cát Không Phù Hợp Cho Từng Công Đoạn: Mỗi loại cát xây dựng có đặc điểm khác nhau và phù hợp với từng công đoạn khi thi công. Ví dụ, cát vàng phù hợp để trộn bê tông, trong khi cát đen phù hợp hơn để xây trát tường. Việc sử dụng sai loại cát sẽ làm giảm hiệu quả và chất lượng công trình.

Kết luận

Cát xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và độ bền cho công trình. Việc lựa chọn cát đạt tiêu chuẩn, kiểm tra kỹ lưỡng các yếu tố như độ sạch, kích thước hạt, độ ẩm và nguồn gốc cát là những bước cần thiết mà các nhà thầu và gia chủ không thể bỏ qua. Tránh các sai lầm phổ biến trong việc chọn cát sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí sửa chữa, đồng thời đảm bảo công trình bền vững và an toàn trong thời gian dài.

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về việc chọn lựa cát xây dựng và cách tránh những sai lầm không đáng có.

Xem thêm: Nên Dùng Bê Tông Tươi Hay Trộn Thủ Công Khi Xây Nhà Trong Năm 2024 ?

• Địa chỉ văn phòng: NV60 – KĐT Trung Văn, Quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.
• Website: https://www.LFORM.vn
• Email: contact@lform.vn
• Facebook: Nevo Miền Bắc – Sàn phẳng không dầm 
• Điện thoại: Hotline | Zalo: 0902195355 | 0906206255